روستا‌ها طبق برخی معیارها هر ساله ممکن از لحاظ تقسیم بندی به شهر ارتقاء پیدا کنند، در این گزارش به این دست مناطق در استان فارس می‌پردازیم که با وجود ارتقاء به شهر، ولی از امکانات خاصی برخوردار نیستند.

اواخر سال ۸۹ بود که معیار تبدیل روستا به شهر به حد نصاب جمعیتی ۳۵۰۰ نفر تغییر پیدا کرد و بر این مبنا چنان‌چه روستایی این میزان جمعیت داشته باشد، درخواست تبدیل شدن به شهر را می‌دهد و استانداری و وزارت کشور آن روستا را به شهر تبدیل می‌کنند.

حال آنکه در کنار این مساله دو معیار دیگر هم وجود دارد که می‌توان یک روستا را به شهر تبدیل کرد. یکی اینکه برخی روستاها معیار جمعیت را ندارند اما مرکز شهرستان، شهر دیگری ندارد بنابراین بزرگترین روستای شهرستان باید تبدیل به شهر شود. همچنین معیاری تحت عنوان روستاهای واجد شرایط باعث شد تا برخی از روستاها از این فرصت استفاده کنند و به شهر تبدیل شوند که این شرایط شامل مسائل گردشگری، صنعتی و ... است.

در نظر گرفتن چنین معیاری، فرآیند انتخاب یک روستا به عنوان شهر را بعضا سلیقه‌ای کرد  و بارها خبرهایی مبنی بر افتتاح شهرداری ها در نقاط مختلف استان فارس را شنیده ایم.

در استان فارس از سال 89 تا کنون بیش از 40 روستا به شهر تبدیل شده اند تا تعداد شهرهای استان فارس از مرز 120  شهر عبور کند. مردم این روستا ها رویای شهری شدن را در سر می‌پروراندند و امید داشتند با تحقق این مساله شرایط بهتری را شاهد باشند و امکانات مختلف به محل سکونتشان سرازیر شود اما در برخی موارد این رویا به کابوسی ناگوار تبدیل شده چرا که نه تنها امکانات و اعتباراتی به شهرها تزریق نشده است بلکه هزینه های زندگی را برای ساکنین افزایش داده است.

با تبدیل روستا به شهر، اجاره رهن و خرید و فروش مسکن افزایش پیدا می‌کند و عوارض های کلان شهرداری نیز به آن افزوده می شود همچنین ادارات خدمات رسان نیز انشعاب ها و تعرفه های خود را به نرخ شهری تبدیل و در واقع بالا می برند. پس هزینه هایی که مردم با آن مواجه می‌شوند، نسبت به خدماتی که دریافت می‌کنند، همخوانی ندارد.

مسئله اصلی این است که در برخی از این شهرهای جدید حتی از وجود یک کلانتری ، درمانگاه مناسب ، سالن های ورزشی و امکانات تفریحی هم محروم هستند یا اینکه فقط در حد یک اسم باقی مانده اند حتی نمایندگی ادارات خدمات رسان نیز در این شهرها وجود ندارد.

اجرای طرح هادی و ایجاد شرایط مساعدتر برای شهرهای کوچک

وقتی به برخی از استان های کشور نگاه سطحی می اندازیم، می بینیم در روستاهایی که طرح هادی به خوبی اجرا شده، شرایط به مراتب بهتری نسبت به این شهرهای جدید استان فارس دارند. شهرهایی که در آرزوی داشتن معابر و خیابان های مناسب هم مانده اند.

دولت شاید در راه اندازی شهرداری ها و تبدیل روستا به شهر اقداماتی انجام می‌دهد اما حمایت های بعدی پس از آن بسیار ناچیز است و بسیاری از شهرداری ها از پس مخارج و هزینه های خود نیز بر نمی آیند.

شهرداری‌های جدیدی که نه ثروتی دارند و نه امکاناتی و باید سالها انتظار کشید تا شهرداری به سامان برسد و سپس به دنبال ارائه خدمات به شهروندان باشند.

با توجه به کوچک بودن شهرها و وجود شغل هایی مانند کشاورزی، دامداری و خدماتی، کمتر شاهد وجود صنایع در این شهرها هستیم و معمولا سرمایه گذاران نیز علاقه‌ای برای سرمایه گذاری در این شهرهای کوچک ندارند.

 موضوعی که اشتغال زایی را در این شهرها با چالش بزرگی مواجه کرده است. در واقع می توان گفت روستا بدون تغییر خاصی به شهر تبدیل می شود به امید آینده بهتری که باید تا مدتها چشم انتظار آن بود.

برای مثال، سلطان شهر از توابع شهرستان خرامه می باشد که در سال ۱۳۸۹ توسط هیئت وزیران به عنوان مرکز بخش کربال شهرستان خرامه معرفی و تصویب شد و این شهر در واقع آن ملاک حد نصاب جمعیتی را نداشت اما به عنوان مرکز بخش کربال به عنوان شهر معرفی شد.

 از نظر زیباسازی شهری، معابر و خیابان هنوز هم با مشکلاتی روبرو است و با اینکه درمانگاه و سالن ورزشی و کلانتری دارد اما می توان به جرات گفت که هنوز آیتم‌های یک شهر را ندارد.

 شهر خومه زار از توابع شهرستان نورآباد ممسنی یکی از این شهرها است. شهری که در کنار منطقه گردشگری هزایرز قرار گرفته و در سال 89 دارای شهرداری شد. که از نظر زیباسازی شهری، بهبود معابر و خیابان ها، کمبود زیرساخت و ... با مشکلات زیادی روبرو است.

هرچند دارای درمانگاه، پارک تفریحی و سالن ورزشی در این منطقه موجود می باشد اما در واقعیت هنوز کیفیت مناسب و در شان شهروندان را ندارد.

شهرداری نیز توان مالی و امکاناتی را ندارد که به تنهایی جور این شهر به دوش بکشد و امیدهای مردم به حمایت های دولت نیز چندان محقق نشده است.

در شهرستان ممسنی، می توان به بابامنیر در دل بخش ماهور میلاتی نیز اشاره کرد. بخش بزرگی که از نظر وسعت نیمی از شهرستان را در برگرفته و بابامنیر در مرکز آن قرار گرفته است. شهری که حتی جاده دسترسی مناسب نیز ندارد و امکانات رفاهی ، درمانی، خدماتی و امنیتی در حد همان روستاهای بزرگ می باشد.

شهر مادر سلیمان در شهرستان پاسارگاد هم یکی از این شهرهای محروم است. شهری که به حد نصاب جمعیت شهری نرسید اما شرایط ویژه تاریخی و گردشگری باعث شد در سال 91 به شهر تبدیل شود اما در نگاه به این منطقه می توان به این سوال رسید که آیا خدمات ارائه شده به این منطقه در حد نام و شرایط شهری بودن هست یا نه؟

اینها نمونه از شهرهای استان فارس هستند که نزدیک به ۱۰ سال از افتتاح شهرداری آنها می‌گذرد و هنوز با مشکلات زیادی درگیر هستند.

دیگر چه برسد به مناطقی که به تازگی به عنوان شهر معرفی شده اند و باید سالها چشم انتظار باشد تا به معنای واقعی به ساختار شهری برسند.

 از جمله شهرهای جدید استان فارس که طی چند سال توسط هیات دولت تایید شده اند می‌توان به محمله، پاسخن، خیرگو، چاه ورز، کوره، رحمت آباد، معزآباد، خیرآباد، فال، مظفری، زنگی آباد، دهکویه، طسوج و ... اشاره کرد.